Collegevoorstel pesticiden als eerste stap naar verantwoord teeltsysteem

"Zwaar landbouwverkeer op te smalle wegen is schadelijk voor de weg, en onaangenaam met name voor fietsers en voetgangers, maar daar valt redelijk mee te leven. Het is zeer de vraag of dat ook geldt voor de lelieteelt zelf. 

Een paar boeren, overloop uit de Noordoostpolder, halen een goed dik belegde boterham uit de teelt van lelies. Goede ondernemers als je alleen op het bedrijfseconomisch resultaat let. Maar maatschappelijk verantwoord ondernemen vraagt meer. Er zijn zeer serieuze zorgen over de effecten van de lelieteelt op de volksgezondheid en op de natuur vanwege de exorbitant grote hoeveelheden gewasbeschermingsmiddelen die gebruikt worden om ziektevrije leliebollen naar landen als China te kunnen exporteren.

Wetenschappers als Professor Bloem uit Nijmegen hijsen de alarmvlag vanwege het intensief gebruik van bestrijdingsmiddelen en het effect op de volksgezondheid. Hij noemt het relatief grote aantal gevallen van Parkinson en ALS bij mensen die in de buurt van intensief geteelde gewassen wonen, zoals bolgewassen voor de sierteelt. Toxicoloog Professor van de Berg meet te grotere concentraties bestrijdingsmiddelen tot 250 meter vanaf het de rand van bespoten percelen. De GGZ raadt burgers aan ramen dicht en kinderen binnen te houden wanneer buurman boer zijn lelies spuit. De Raad van State heeft uitgesproken dat het belang van de natuur op grote afstand beter dient te worden meegenomen bij het al dan niet toelaten van pesticiden.

Boeren verwijzen graag naar het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), die de ontheffing regelt voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Maar ook Ctgb geeft aan dat ze niet alles op voorhand kunnen weten. Onlangs in een artikel in dagblad Trouw, verklaarde Ctgb dat onderzoek op kansen op kanker beter moet; over de effecten op mens en natuur van de combinatie van meerdere biociden in de landbouw (tegen schimmels, aaltjes, insecten, onkruiden, etc.) is weinig bekend evenals van de impact van langdurige blootstelling aan lagere concentraties pesticiden.  

Kortom, er is alle reden om het voorzorgsprincipe in stelling te brengen. Als er zulke serieuze risico’s zijn voor gezondheid en natuur, en die kans zich klaarblijkelijk vaker en vaker voordoet, dan moet je als overheid ingrijpen. Als raadslid maak ik dan een afweging tussen het belang van een geslaagde ondernemer, ten opzichte van de gezondheid en gemoedsrust in de mienskip van bewoners in dorpen als Oudemirdum, Nijemirdum, Sondel,  Wijckel, Langweer, Sint Nicolaasga, Sintjohannesga of Rotsterhaule. Het maakt voor mij een wezenlijk verschil of het gaat om een cultuur waarbij een paar kilo pesticiden per hectare nodig zijn (vaak nog steeds te veel), of om een teelt waarop een boer meer dan 100 kg moet toepassen om de boel verkoopbaar te houden. Gaat het om een voedselgewas of om een luxe sierteelt voor klanten in een ver land met teveel pijlen op hun boog?

Het voorstel van het college waarbij pesticiden-intensieve sierteelt wordt verboden op percelen waar ze niet eerder zijn verbouwd, en waar een spuitvrije bufferzone van 50 m wordt opgelegd, is een eerste begin. Een bufferzone van 250 m moet de vervolgstap zijn, om uiteindelijk te komen tot een verdwijnen van dit soort teelten in het kleinschalige landschap van De Fryske Marren.

Laat boeren hun ondernemerstalenten en creativiteit aanspreken om een maatschappelijk verantwoord teeltsysteem in te richten. Dat kunnen ze. Nu nog doen."